2.3. Жер үстіндегі бақылаулық желісі.
Көрмеде Жердегі бақылау желісіне арналған құралдарды өндіруші 28 компаниялар ұсынды, олардың басым көпшілігінің максимаолық санын Еуропалық өндірушілер құрайды. Алдындағы бөлімдегідей, осы обыста да сөзсіз финдік «VAISALA» фирмасы көш бастап тұр, дегенмен оның баға саясаыт автоматтық метеостансы (АМС) нарығында алға жылжуға әкелуі мүмкін. Мәселен, «VAISALA» АМС-ке ең алғаш идеологиясын енгізе бастады, бірақ бүгінгі таңда автономды қуаттану технологиясы (Күн сәулесі батареясымен және желден қуат алу), on-site өңдеу технологиясы және деректерді сымсыз таратудың қолжетімді болғаны сонша, айтарлықтай барлық компания «VAISALA»-ға ұқсас техникалық рұқсатты ұсынады. Сонымен бірге, «YOUNG» және «SUTRON» американдық компаниялар Жердің, температура, қысым мен ылғалдылықтың төмен бағада дәстүрлі датчиктерін ұсынады.
Одан басқа, көрмеде жоғары деңгеейде арнайы жеке компаниялар жеке датчик түрлерін көрсетті. Сөйтіп, «VAISALA» фирмасының дәстүрлі жоғары беделі ылғалдылық датчиктері, қазіргі кезде «METEOLABO» (Швейцария) фирмасы тарапынан қатты бәсекелестікке төтеп беруде. Бұл фирма, бұрында тек ғылыми зертеулерде қолданылған, ал қазір рутинді өлшеуге қолжетімді өте жоғары дәлдікті құралдарды ұсынған.
Ақпаратты сымсыз тарату бөлімінде америкалық «DAVIS Instruments» фирмасы табысқа жетті. Оның көп каналды бақылаушысы «Соңғы миля» проблемасының шешіміні қамтамасыз етеді және бағасы да қолжетімді.
Іс жүзінде барлық автоматтың стансылар шөгіндінің датчиктерін (жауын-шашын) қажетті элемент ретінде қамтиды. Көрмеде ұсынылған шөгінді датчиктері таразылық және қайықты типтиі датчиктері арасында теңдей бөлінді. «On-line» режимінде жауын-шашын интенсивтілігін өлшеудегі жетіспеушіліктері белгілі.
Қайықтының механикалық проблемасы және «таразының» инерциялығы оригиналды датчиктердің ішінен «VAISALA» фирмасы ұсынған датчикті айтуға болады, ол пьезоэлекрлік принципке негізделген және Норвегиялық «GEONOR» фирмасының шөгу сыйымдылығының меншікті ауытқу жиілігінің анализіне негізделген датчиктерді айтуға болады. Ресейде пьезоэлектрлік датчиктерінің кемшіліктері кеңінен танымал, бұл сұрақтың зерттеулері ГГО-да (Имянитов және т.б.) 60 жылдардың басында жүргізілген. Меншікті жиілік анализі өлшеудің таразылық әдәсән дамыту болып табылады және осы әдіске тән проблемаларға ие. Сұйық шөгінділерді сымсыз өлшеу, «Капля» сияқты құрал (ГУ «ЦАО», Росгидромет) көрмеде ұсынылған.
Жалпы 28 компанияның 3-і актинометриялық бақылауға арналған датчик құралдарын комплекте ұсынды. Бірақ, «VAISALA» фирмасының өзі актинометриялық жабдықтарды осы өнімге арналған фирмадан сатып алғанды дұрыс көретінін айта кеткен жөн. Бұл, іс жүзінде көрмеде барлық актинометриялық бақылау бағытын ұсынған жалғыз Голландтық «KIPPS ZONEN» компаниясы. Одан басқа «SCINTEC» компаниясы да ұсынылған, ол актинометриялық жабдықтарды арнайы өндіруші компания болып табылады., дегенмен, оның осы көрмеге қатысуы ресм түрде болмаған және каталогта көрсетілмеген.
Метеорологиялық радиолокация қабылдау-тарату СВЧ-жабдықтарын өндіруші, поляризациялы доплерлі сигналдарды жасайтын компаниялар арасындағы компания ретінде ұсынылған. Әдеттегідей, осындай процессор өндіруші компаничлар үлкен алқапты жауып тұратын радиолокациялық желіге арналғанмат қамтамасыз етуді жасаушы болып табылады. Бірақ, метеорологиялық радиолокация облысындағы 7 мамандандырылған компаниядан басқа, көрмеде айтарлықтай, түрлі метеорологиялықжәне гидрологиялық және радиолокациялық желіге арналған мат қамтамасзы етуді жасаушы компаниялар ұсынылған. Мұндай жүйелік компаниялар көрмеде мамандандырылған компаниядан 2 есе көп, 16-ға жуық компания болған.
Жалпы тенденция ретінде радиолокациялық жүйенің СВЧ-бөлігінің бағасын төмендетудің жалпы түрлерін ерекшелеуге болады. Бұл бағытта Американдық «BAROn Services» XC және S диапозонды метеорадардың барлық тізбегін өндіретін жетекші компания болып саналады. Компания облысындағы дәстүрлі АҚШ-тың «ЕЕС» және Еуропалық «SELEX-GEMATRONIX» өзінің Х диапозонды қымбат емес компактілі радарларын ұсынады. Бұл ұсыныстардың идеологиясы мынада: Жердің қисықтығынан, шөгіндіні 100 км-ден аса қашықтықтан өлшеудің репрезентативті болмауында. Егер сондай болатын болса, онда таратқыш қуаты, антенна габариті мен антеналық желінің бағасы тез төмендейді, ол-бұйымның тұтас алғанда өз құнынынң түсуіне алып келеді.
Одан әрі қарай, бұл бағытта франциялық жас «NOVIMET» фирмасының енгенін байқаймыз. Ол шөгіндіні өлшеуге арналған метеорадарды жасаудың бағдарламалы мақсатын жариялады, бірақ, одан басқа «NOVIMET» кеңістікті ажыратымдылық (разрешение) элементі 100*100кмм ауданында 300*300 м-ді құрайды. Мұндай жоғары ажыратымдылық солтүстік Кавказдың тауы өзендеріндегі нөсерлі селді қысқамерзімді болжауда өте пайдалы болуы мүмкін.
Соңғы жылдары метеоролгиялық радиолокаторлық желілерді қайта жабдықтау жүргізілген мемлекетер ерекше көзқарасқа ие болды. Дәлірек айтқанда, оңтүстік Кореяның тәжірибесі бүкіл елде таралған және іс жүзінде түрлі өндірушілерден сатып алынған радарларымен қызығушылық туғызды. Мұндай сатып алудың идеологиясы өте орынды. Жұмыс жағдайы немесе локаторлардың кез келгенінің қызме көрсетуі қанағаттандырмаса, тұтынушылар алдағы уақытта одан мүлде бас тартуға болады. Егер қандай да бір жеткізуші компания өзінің қызметін тоқтатпаса, онда барлық, тұтас алғанда жүйе жағдайдың кепілгері болмайды. Осы жағдайдағы маңызды сәт ретінде тұтынушыларға, компанияға толығымен ашық, бір компания өндірген барлық радардың ортақ жұымыс үшін мат қамтамасыз ету болып саналады.
Осы мағынада лгері басқан немістік «GAMIC» компаниясы, ол Германияның метео қызметінің тапсырысы бойынша Германияның барлық аймағында түрлі өндірушілердің 17 радиолокаторды біріктіру тәжірибесіне ие. Түрлі өндірушілердің радиолокаторды біріктірудің тбысты кепілі ретінде «GAMIC»фирмасының сигналды процессоры болып табылда, ол- лоатордың СВЧ-модулінен келіп түсетін төмен жиілікті өңдеудің рөлін атқарады. «GAMIC» фирмасын мойындаудың дәлелі ретінде оның жоғарыда аталған 16 жүйелік компанияның бағдарламалық өнімде шығыс файлдарны қолдануды айтуға болады.
Бұл бөлімді қорытындылай келе, радиолокациялық желіні қайта жабдықтауда оңтүстік Кореядағы 2-3 жетекші СВЧ және бір НЧ-жабдығын жеткізушімен шеткелетін, барлық жүйенің тұтастығы үшін мат қамтамасыз етуге арналған жолды айтуға боады. Ескі МРЛ-5 модернизациялауға қатысты және , әсіресе, осы модернизацияның бағасын есепке ала отырып, РС х-диапозонды, арзанға қатысты жаңа орнату туралы перспективті ойлау ұсынылады. Мұндай радарлар шөгіндіні 100*100км ауданында осы ақпаратты қысқамерімді катастрофалық нөсерлік тасқынды болдауда толығымен қолдану мақсатында жаңа сапаны қамтамасыз ете алады.
Гидрология
Көрмеде көп компнаияның ұсынысына қарамастан, жердегі стансыдағы өндірушілер және интеграциялаушы компаниялар өздерін гидрологияда позициялайды, негізгі гидрологиялық жабдықтарды өндірушілердің саны барлығы 3. Бұл өте белгілі немістік «ОТТ» фирмасы, гидрологиялық құралдар нарығындағы ең көнесі, сондай-ақ немістік «SEBA HYDROMETRIC» және австриялық «SOMER». «ОТТ» және SEBA HYDROMETRIC»фирмасының өнімдері Росгидромет басшылығы мен сарапшыларына 2006 жылы қарашада Обнинск қаласында ұйымдастырылған «БЭА» көрмесінде әйгілі. Халықаралық жетекшілер жарнамаға мұқтаж емес, сонымен қатар революциялық техникалық шешімдермен ерекшеленбейді.
Бұл компанияға қарама-қарсы гидрологияның проблемалық облысындағы қар жабындсының жуандығын өлшеу, қардың артық суын анықтау, қардың, ауаның, қар бетінде пайда болған ауаның %-дық үлесін анықтау, оңтайлы шешім қабылдауында «SOMMER» компаниясы жетекші болып келеді. Техникалық шешімдерді мазмұндамас үшін, алдымен көрмеде «SOMMER» фирмасы демонстрациялаған берілген есепке осы фирманың жарнамалық материалдары қоса тіркеледі.
Бұл сұрақты қорытындылай келе, мынаны айтуға болады, Росгидромет жобасы үшін мақсаттылық «ОТТ» және «SEBA HYDROMETRIC» фирмаларының өнімдері күмән тудырмайды, бірақ сол уақытта жердегі метеостансыда интеграцияланған «SOMMER» фирмасының ұсыныстарын жіберіп алуға да болмайтынын қадағалау керек.
