Бала-болашақтың кілті.Қазақ халқы бала тәрбиесіне ерекше мән берген.Баланы жастайынан неге баулысаң,өскенде соны дамытуға ат салысады.асты Тіпті,ақын-жазушыларымыз да бала тақырыбын өз шығармаларына арқау етті.Қазақ әдебиетінде балаларға арналған тың туындылар көптеп кездеспейді.Соған қарамастан аз да болса сапалы туындылар ақын-жазушылардың шығармаларынан табылады.
Соның бірі-Шерхан Мұртазаның «Тұтқын баласы”. “Қызыл жебе” романынан үзінді ретінде баршаға таныс.Басты кейіпкер-Тұрар.”Тұтқын бала” шығармасы арқылы ақынның ойы қандай?Әкеге,тегіне деген ізеттілікті осы шығарма арқылы қадыр-қасиетіне жетеміз бе?
Әкесін құтқару мақсатында барлығына көнуі екінің қолынан келе бермесі анық.Қанша қорлық көрсе де ,әкесінезиян тигізгісі келмейді.”Ана тезекті бір бүйіріні қалдырмай қолыңмен салып,тіліңмен жалап,тез ауланы тазарт!У-у,бандит!”,-осындай секілді қаншама сөз естісе де берілмеді.ӨЗге бала болса не істер еді?Түрме маңына келмей кетуші еді.Міне,Тұрардың басқа балалардың айырмашылығы осында.
Әкесі бандит болғандықтан,көп ешкім жақтыра қоймады.Бірақта,бала білімге қатты құштар еді.”Әттең,Аркашаның орнында мен оқыр ма едім,кітаптан бас алмас едім”,-деп,бала қиялға беріледі.
Оқу мақстаныда ол ол өз тегін жасыруға да мәжбүр болды.Амал не? Оқу керек болғасында.Баланың құштарлығы оны әп-сәтте оқуды үйретті.Қатарының алды болды.Бірде,Мерке учаскесінің тергеушісі келгенде,көзге ерекше түсті.Семашко мырзаның тілмашы қызметін атқарды.
Оқу бітті.Диплом алар сәт.”Мына өз куәлігімді былай толтырдым.Менің шын аты-жөнім.Каторгаға кеткен әкемнің алдында мәңгі қара бет болмас үшін осы әрекетке бардым”-деген сөзі ерекше әсер етеді.Біршама жыл уақыт өтсе де, тегін ұмытпады.Мен бұл сөзді ата бабаға деген құрметі ретінде танимын.
Қазір Тұрар кейіпкеріміздей заман емес.Әркім өз тегін алады.Қазақ шіркін мақал-мәтелге бай халықпыз ғой.”Жеті атасын білмеген-жетесіз” мақалы өзекті мәселе.Үлкендердің көзін көрмеген балалар жеті атасын білмей өседі.
Білім жағынан салыстырсақ,қазір барлығына мектеп қабырғасында оқу тегін.Ол үшін елбасымызға алғысымыз шексіз.Қазі кез-келген адам білім ала алады.Тек оған оқимын деген адам керек.
Тұрардай қорлыққа шыдайтын бала меніңше,бұл заманда жоқ.ОНдай қорлық болмай-ақ қойсында.Дегенменде,өз пікірім осылай.
ҚОрыта айтқанда,әр заманның өзіне тән қиыншылығы мен жақсы тұсы бар.Шерхан Мұртаза осы шығармасы арқылы көпке үлкен ой тастап отыр.
«Шерағаң – бүгінгі қазақ руханиятының тұлғасы»,-деп,Әбіш Кекілбай айтқандай,Шерхан Мұртазаның әрбір туындысы бір бөлек әлем
