Қазақ әдебиетіне 1960 жылдары келіп қосылған бір шоғырталанттың ішінде бүкіл қазаққа танылған тулға – Қабдеш Жұмаділов болатын.Өзі қатарластарынан біршама ерекшеленетін.Бұл ерекшелік оның өмір шағында ғана емес,шаығармаларынан да көрініп тұратын.
Алғашқы қадамын поэзиядан бастап,шағын жанр арқылы романға келген Қабдеш Жұмаділов – қазақ әдебиетінің дамуындағы өзіндік орны бар қаламгер.Жазушыны өз замандастары «Қара сөздің Қабдеші», «тағдыры бөлек шарланбоз», «тағдырлы тұлға» деп атаған.
Қабдеш Жұмаділов өзі туып өскен жері- Қытай жеріндегі Шығыс Түркістанның тарихы – сол кезде де тарих ғылымында да,әдебиетте де жеті зерттемеген мәселе болатын.
Қазақ тарихындағы Шығыс Түркістан тақырыбы алғаш Қабдеш Жұмаділовтың «Соңғы көш» роман – дилогиясында көрініс тапса, «Тағдыр» романында жалғасты.Бұл романда жазушы қытайдағы екі мың жылдан аса уақыт өмір сүрген монархиялық патшалық өкіметтің 1911 жылға дейінгі тарихи жағдайларына байланысты қазақтардың өмірін,күресін қайраткер тұлға Демежан арқылы көрсетеді.Романның сюжеттік-композициялық тұтастығын дәнекерлеп тұрған негізгі арна да – Демежан,сонымен бірге оның қиянатшыл,әділетсіз Маншың өкіметіннің зорлығына қарсы күресі.Демежан төңкеріс жасап,көтеріліске шықпаса да , әділетсіздікпен күресудың өзге амалын таңдаған.Ол халқының ауыз бірлігін,елдігін ақтап қалу жолында тер төгеді.Шығармадағы Демежан характерінің қалыптасуын көрсететін әлеуметтік даулар толып жатыр.Солардың қай – қайсысы болмасын Демежан образын толықтыра тұседі.Мысалы,Демежанның аймақтық әміршісі Ши-Амбыдан жер,су сұрауы,шекараны бөлу комиссиясының мүшесі ретінде ел ішіндегі қоғамдық мәселелерге араласуы,қарым – қатынасы,халдайлармен арадағы қақтығысы сияқты толып жатқан сюжеттік желілер романның композициялық бітімін құрайды.Шығармадағы Демежан төңірегінде өрбіп отырады. . Жазушы орталық кейіпкер ретінде Демежанды бейнелесе,ол өмір сүріп отырған қоғамының әлеуметтік ортаның шындыңын көрсетуге тырысқан.
Қабдеш Жұмаділов қазақ дәстүрінен орын алған екі әйел алуды,бәйбіше мен тоқалдың арасындағы қарым – қатынасты күндестікке,бақталастыққа әкеліп тіремей,адамдық қасиеттерді зерделеу негізінде таныта алған.
«Тағдыр» - ұлтжанды қаһарманды биік өреге көтерген роман.Ол қазақ әдебиетінің өз қойнауынан шыққан туынды. «Тағдырды» оқып отырғанда қазақтың кең даласына сүңгіп кеткендей рахат кешесің
| Скачать | Размер файла |
|---|---|
 Қ.Жұмаділовтің «Тағдыр» романының кейіпкері Демежан авторға не үшін қажет? | 10 Kb |
