Сырбай Мәуленовтің поэзиясы соғыс құрбандарына мәңгі тұрғызылған ескерткіш тәрізді. Сондықтан да, оның өлеңдері көздің ұясынан жаңа шығып, жерге тамбай мәңгі қалған көз жасының бір түйір тамшысы сияқты әсер қалдырады. Сондай туындыларының бірі – «Құлын» өлеңі. Бұл өлең шағындығына қарамастан, миллиондаған адамның қанын судай ағызған сұрапыл соғыстың зардабы мен сұмдығын көзбен шұқып емес, жүрекпен сездіреді. Өлеңнің философиясы – Алланың бұйрығымен болған немесе тағдырдың жазуымен болған өлім болса да, өмір жалғаса береді дегенгей:
«…Шашыраған көк жалын бүркіп темір,
Орманның іші үрейлі.
Ал оттың ортасында –
Шіркін өмір,
Құлын боп кісінейді».
Сырбай Мәуленов қазақ поэзиясын өлеңнің жаңаша түрлерімен байытқан, жаңалық әкелген ақын екені бүгінде даусыз. Небәрі он бес жолдан тұратын «Түбірлер» өлеңі – соғыс тақырыбына арналған суреткердің мәңгі өшпейтін бейнелі полотносы тәрізді. Бұл алапат соғыстың не екенін сізге бүкіл тұла бойыңызбен, жүрегіңізбен сезінуге мәжбүр етеді. Өлеңнің мәні де, маңызы да сонда. Бірақ, ақын бұл өлеңін неліктен «Түбірлер» деп атады? Түбір – жайқалған жапырағынан, аспанмен таласқан биіктігінен, берік діңінен айырылған, сынған ағаштың түпкі бөлігі. Соғыс небір бозымдарды жалмады емес па?! Халық діңінен, тірегінен, қамқоршысынан, жақынынан айырылды. Дегенмен, жойылып кеткен жоқ, «түбір» қалды. Ағаш түбірі барда қайта көктеп бой көтерері сөзсіз. Зұламат соғыс зардабы қаншалықты ауыр болғанымен, өмірді жалғастырар «түбірлер», ұрпақтар қалды. Менің пайымдауымша, ақын бұл тақырыпты сондықтан да таңдады. Ата-баба жолын жалғар, ешкімді де, еш нәрсені де ұмытпайтын, ұлтын ұлықтар жас ұрпақтың өсіп жетілуіне сенді. Қандай астарлы ой, әсери оптимизм!
Қорыта келгенде, Сырбай ақынымыздың соғыс тақырыбындағы жырлары соғысты әлі күнге ұмыттырмай келе жатқан сезімдерді сыздата бейнелеген асыл мұра, бейбіт күннің бағасын бағамдатар құдірет.
