Эссе на тему: "Несчастная Жамал": Миржакып Дулатов (на казахском языке)
М.Дулатов «Бақытсыз Жамал» романындағы үстем тап өкілдерінің мақсатын қаншалықты сенімді суреттей алды?
Біздің арамызда қазақша бірінші роман жазған Міржақып Дулатып болды.Оның « "Бақытсыз Жамал"романы 1910 жылы басылып шықты.Бұл роман жазушының шығармашылық жолындағы ірі табыс қана емес, бүкіл қазақ әдебиетіндегі елеулі көркем туынды болды. "Бақытсыз Жамал" қазақ әдебиетінде көркем прозалық үлгіде жазылған тұңғыш роман еді.
Қазақ ауылының тұрмысы жайынды жазып, әйелдердің бас еркі, қоғамдағы жағдайы туралы баяндады.
"Бақытсыз Жамал" романының оқиғасына арқау болған мәселе де осы, ескі әдет- ғұрыптың қыспағына түскен қазақ қызының тағдыры. Сүйгеніне қосылып, бақытты өмір сүруді армандаған бойжеткеннің трагедиялық жолы. Шығарма сол кезеңдегі қазақ даласының шынайы тыныс-тіршілігін көрсететін эпизодтан басталады. Романның басты кейіпкері-Жамал. Оның айналасын қоршаған қосалқы кейіпкерлер әкесі Сәрсенбай, шешесі Шолпан, қатыгез Байжан, сүйген жігіті Ғали. Романдағы Жамал мен Ғали екеуі де елге сүйкімді бір-бірін тең тұтып сүйіп қосылмақ болған жандар.Сенгенінен сенімдң тірек көре алмай олар алыстағы нағашысына кетеді, сонда кенеттен ауырып Ғали өледі. Ғашығын жоғалтқан, панасыз қалған Жамал айналып келіп айттырған күйеуінің азабына түседі. Мың сан азап тартып, еріксіз қосылған күйеуінен тепкі көрген Жамал берік шешімге келіп, қыстың боранды күнінде қашып шығады. Езгіде өткен өмірден гөрі не еркіндікке жетуді, не өлімді жөн көреді. Қалың боранда адасып, қарлы далада үсіп өледі. Романға арқау болған оқиғалар желісі осындай.
Өмір-тағдыры романға тірек болған Жамал – көптің бірі емес, қазақ қыздарының басындағы қайғылы халін ұғына білген, өз тағдырына араша түсуге дайындығы мол, санасы жетілген қазақ қызы. ХХ ғасыр басында аз болса да мұндай сауатты қыздардың ел ішінде болғандығы өмір шындығы.
Қорыта айтқанда, «Бақытсыз Жамал» романы сол кездегі тарихи-әлеуметтік шындықты шынайы да көркем бейнелеуімен, авторлық, идеяның айқындығымен өзінен кейінгі қазақ прозасының өркендеуіне дәстүрлі жол көрсетті, үлгі болды.
М.Дулатов автор ретінде «Бақытсыз Жамал» 