HTML тілі туралы жалпы түсінік
Интернетке түрлі қызметтердің жиынтығы әсер етеді. Солардың бірі ең көп тараған қызметтер қатарына Web (World Wide Web(бүкіләлемдік өрмекші)) енеді. Web – тораптардағы құжаттардың негізгі форматы HTML болып табылады. HTML (Hyper Text Maker Language) ағылшын тілінен аударғанда мына мағынаны білдіреді: гипермәтінді белгілеу тілі.
Гипермәтін – бұл қосымша элементтерді басқару мақсатында ішіне екпінді элемент орналасқан мәтін түрі.
HTML тілінің құрылымы
<HTML>
<HEAD> <TITLE> құжат тақырыбы </TITLE> </HEAD>
<BODY>
құжат тұлғасы
</BODY>
</HTML>
Кµп жаѓдайларда HTML документтердіњ таќырыптары болады. Олар <Hn></Hn> тегтер арќылы жасалады, n–ніњ орнына 1-ден 6-ѓа дейін сан жазамыз. Осы тегтер ортасына текстімізді орналастырсаќ, сізге белгілі кµлемді таќырып шыѓады.
<H1>Таќырып</H1>
<H2>Таќырып</H2>
<H3>Таќырып</H3>
<H4>Таќырып</H4>
<H5>Таќырып</H5>
<H6>Таќырып</H6>
Ал енді жања абзацќа шыѓару ‰шін <P>, ал жања жолѓа шыѓу ‰шін <BR> тэгі жазылады. Б±л тэгтерді жабу керек емес. Єрине, егер Сіз <P> тэгінде ALIGN абзацты т‰зеу элементін ќолданбасањыздар:
<P ALIGN=LEFT>Сол жаќ шетке т‰зеу</P>
<P ALIGN=CENTER>Ортаѓа келтіру</P>
<P ALIGN=RIGHT>Оњ жаќ шетке т‰зеу</P>
Ал текстке ќалыњ, курсивті, сызыќты жєне т.с.с. т‰р беру ‰шін, оны сай келетін тэгтер ортасына жазу керек:
<B> Ќалыњ текст </B>
<I> Курсивті </I>
<U> Асты сызылѓан </U>
<STRIKE>Сызылып тастаѓан</STRIKE>
<SUP> Жоѓарѓы индекс </SUP>
<SUB> Тµменгі индекс </SUB>
Кейбір тегтер белгілі бір параметрлермен ќолданыла алады немесе ќолдану тиіс, олар ашылѓан тэг элементтерінде жазылады (бір тэгте бірнеше параметр беруге болады). Мысалы, ашылып жатќан <FONT> тэгініњ (</FONT> жабылатын тег жазылу тиіс) бірнеше арибуттары болуы м‰мкін:
SIZE - шрифттіњ µлшемін береді (стандартты шрифт µлшемі -"3"). Текстті <FONT SIZE=n></FONT> тэгтерініњ ортасына ќойсаќ (б±л жердегі n - цифр) Сіз оѓан керекті µлшем бересіз:
<font size="1">Мысал 1</font>
<font size="2"> Мысал 2 </font>
<font size="3"> Мысал 3 </font>
<font size="4"> Мысал 4 </font>
<font size="5"> Мысал 5 </font>
<font size="6"> Мысал 6 </font>
<font COLOR="white"> Красный </font>
<font COLOR="#FF0000"> Красный </font>
Сонымен т‰с туралы басынан айтып кетейік. <BODY> тэгініњ ішіне BGCOLOR параметрін жазып жєне оѓан т‰с атын немесе оныњ 6 орынды кодын беру керек. Берілген екі мысал бетті ќызыл т‰спен бояйды.
<BODY BGCOLOR="RED"> (т‰стіњ аты ќолданылѓан)
<BODY BGCOLOR="#FF0000"> (т‰с 6 орынды кодпен берілген)
Сурет.
HTML документіне сурет салу ‰шін келесі ќ±рылымды жасау керек. (толыќ кµрсетілген):
<IMG SRC="Сурет аты" BORDER="0" ALIGN=" түзеу" WIDTH="Ені" HEIGHT="Биіктігі" HSPACE=" 1-орын ќалу" VSPACE="2-орын ќалу" ALT="с±ќпат">
Кестелер
Кестелерді ќолдана отырып, бірнеше баѓана ќ±руѓа жєне суреттіњ фон мен ‰йлесуін сєндірек етіге болады т.с.с.
Кесте <TABLE> ашылатын тегімен басталып </TABLE> тегімен аяќталады.
<TABLE> тегінде мынадай атрибуттары болуы м‰мкін:
Кестеніњ ќ±рлымын біліп алу ‰шін, ќарапайым мысалды алып ќарайыќ:
1 ±яшыќ 2 ±яшыќ
3 ±яшыќ 4 ±яшыќ
Ескеру: Берілген мысалда кестеніњ ені ќолдан берілген (WIDTH="200" пиксель), біраќ пайызбен берген ыњѓайлы, себебі б±л жаѓдайда терезеніњ кµлеміне ќарай µзгеріп отырады. М±ндай кесте былай жасалады:
<TABLE BORDER="2" WIDTH="200"
BGCOLOR="#00FF00">
<TR>
<TD>1 ±яшыќ</TD>
<TD>2 ±яшыќ</TD>
</TR>
<TR>
<TD> 3 ±яшыќ</TD>
<TD> 4 ±яшыќ</TD>
</TR>
</TABLE>
Кестеде таќырып орналасуы м‰мкін, ол <CAPTION></CAPTION> тегтерініњ ортасында орналасады. Ол міндетті т‰рде <TITLE> тегінен кейін орналасу керек. Таќырыпќа ALIGN атрибутын ќолдануѓа болады, ол кестеде орналасуын аныќтайды:
TOP - таќырып кестеніњ жоѓарѓы жаѓыныњ ортасына жазылады.
LEFT - таќырып кестеніњ жоѓарѓы жаѓыныњ сол жаќ шетіне жазылады.
RIGHT - таќырып кестеніњ жоѓарѓы жаѓыныњ оњ жаќ шетіне жазылады.
BOTTOM -таќырып кестеніњ тµменгі жаѓыныњ ортасына жазылады.
Ал енді кестеніњ жолдары мен ±яшыќтары туралы. Кестеніњ жолдары <TR> тегімен басталады жєне </TR> тегімен жабылады, ал єрбір ±яшыќ <TD> тегімен басталып </TD> тегімен аяќталады.
Тізімдер.
Нµмірленген тізім:
Б±л жаѓдайда тізімніњ єрбір элементтіњ алды автоматты т‰рде нµмірленіп шыѓады. Нµмерленген тізім <OL> тегінен басаталып, </OL> тегімен аяќталады. Мысалы:
<OL>
<LI> Бір
<LI> Екі
<LI> ‡ш
<LI> Тµрт
<LI> Бес
</OL> 1. Бір
2. Екі
3. ‡ш
4. Тµрт
5. Бес
<OL> тегініњ мынадай параметрлері болуы м‰мкін:
TYPE - санау т‰рі:
A - ‰лкен латын єріптері
a - кіші латын єріптері
I - ‰лкен рим цифрлары
i - кіші рим цифрлары
1 - кєдімгі цифрлар
Келесі мысалда тізім ‰лкен рим саныныњ сегізінші цифрінен басталып нµмерленген:
<OL TYPE="I" START="8">
<LI> Сегіз
<LI> Тоѓыз
<LI> Он
<LI> Он бір
<LI> Он екі
</OL> VIII. Сегіз
IX. Тоѓыз
X. Он
XI. Он бір
XII. Он екі
Номерленбеген тізім:
Номерленбеген тізім ‰шін єдетте тізімдегі элементті белгілеуге маркерді ќолданады. Ал маркердіњ т‰рін, зањ бойынша, ќолданушы тањдайды.
Номерленбеген тізім <UL> тегімен ашылып, </UL>тегімен жабылады. Тізімдегі єрбір элемент <LI> тегімен басталады. Мысалы:
<UL>
<LI> Бір
<LI> Екі
<LI> ‡ш
<LI> Тµрт
<LI> Бес
</UL> • Бір
• Екі
• ‡ш
• Тµрт
• Бес
<UL> тегі µзіне TYPE параметрін ќоса алады. Оныњ disc, circle, square деген белгілері бар.
<UL TYPE=disc><LI> disc </UL> • disc
<UL TYPE=circle><LI> circle </UL> o circle
<UL TYPE=square><LI> square </UL> square
