Мұхтар Әуезов «Абай жолы» роман эпопеясының жиырма жылдан артық уақыт жазып екен.Сонда жиырма жыл бойы не жазған. Бұны кейінгі ұрпаққа мұра қылу үшін жасады ма? Әлде, бұның барлығы атақ үшін бе? Менің қазір осы сұрақтарға жауап іздеп көремін.
«Абай жолы» арқылы қазіргі қазақ прозасы күллі дүниежүзі әдеби классиканың шырқау шыңына шықты. Сөйтіп 20 ғасырдың 40-50 жылдарын Мұхтар Омарханұлы Әуезов туған әдебиетісіздің даму тарихында бұрын соңды болып көрмеген ренессансқа айналдырды. Мұның өзі заңды да, өйткені « Абайдай» шығарма бұл тұсқа дейін қазақ әдебитінде болған емес. Ал енді эпопеяның өзіне тоқталайық. «Абай жолының» бас кейіпкері Абай. Біз ақынның 50 жылғы өміріне куә боламыз. Абайдың адам, адамзат, ақын ретінде қалыптасуы сол жарты ғасыр ішіндегі қазақ қоғамының барлық саласындағы өмірдің барлық ойы-қыры, қия қалтарысы мен өріле суреттеледі. Абай арқылы өткен ғасырдың екінші жартысындағы және осы ғасырдың басындағы бүкіл халық тіршілігін оның көп бұралаң тағдырын, ой-арманын, мақсат-мүддесін, күрес- тартысын ... бәрін түгел шарлап өтеміз
Мұхтар Әуезов бұл роман-эпопеяны жазғаннан соң бірнеше сыйлықтарға ұсынылды. Эпопеяны «Абай» аталған алғашқы екі кітабына КСРО мемлекеттік сыйлығы берілді. Мұндай сыйлықтарға ие болу оңай нәрсе емес және Мұхтар Омарханұлы Әуезов «Абай жолын» осы сыйлықтар үшін немесе ақша жазды деп ойламаймын. Мен тіпті Әуезов туралы сыни-пікір айтудан аулақпы және «жиырма жыл бойы сыйлық үшін тер төкті»- деу ақымыақтық болар, сірә! Мұхтар Әуезов «Абай жолын» жан рақаты үшін жазды. Әрі кейінгі ұрпаққа үлгі еткісі келді.
Міне, біз қазір Мұхтар Әуезов жазған «Абай жолының» арқасында, әдеби тұрғыда әлемге танылып отырмыз. Егер біз өткенімізді ұмытпай, қалдырған мұраларын жарыққа шығарсақ Елбасымыз айтқандай рухани жаңғырамыз.